Yannick De Bel Toen Etihad in de zomer van 2013 aankondigde een belang te nemen van 49 procent in het Servische Jat Airways, was de 66 jaar oude maatschappij zwaar verlieslatend. Jat Airways was een inefficiënt overheidsbedrijf dat jaarlijks tientallen miljoen euro’s verbrandde. Maar Etihad nam het management over en transformeerde het bedrijf tot een succesvolle kleine Europese maatschappij met de naam Air Serbia. Een jaar later kon ze al een eerste bescheiden winst boeken en lijkt de Servische luchtvaart een mooie toekomst te hebben.
Het succesverhaal van Air Serbia begint in augusts 2013. Op een gezamenlijke persconferentie waarbij zowel Etihad-CEO James Hogan als de vicepresident van de Servische regering Aleksandar Vučić aanwezig zijn, kondigen beiden aan dat Etihad een belang zal nemen van 49 procent in Jat Airways.
De deal omvat een waarde van 200 miljoen dollar, 100 miljoen voor Etihad en 100 miljoen voor Servië. Verder neemt Etihad ook de komende vijf jaar het management van de maatschappij voor zich. De eerste winst moet binnen de 24 maanden gerealiseerd worden.
De deal die ondertekend wordt, is meteen het einde van de lange geschiedenis van Jat Airways. Ooit behoorde het tot de groep van grote luchtvaartmaatschappijen in de wereld met een resem aan langeafstandsroutes, zelfs tot in Australië.
Maar de maatschappij is op het einde van zijn bestaan maar een schim van wat het ooit was. De passagiersaantallen dalen, de verliezen stijgen. Het is dankzij de financiële steun van de Servische regering dat de maatschappij nog kon blijven leven.
Op de persconferentie in Belgrado presenteren Etihad en de Servische regering de nieuwe identeit van de maatschappij: Jat Airways wordt omgevormd tot Air Serbia met een volledig nieuw merk en kleuren. De basiskleuren van Air Serbia zijn de drie kleuren van de Servische vlag en op de staart twee arenden die ook te zien zijn op het wapenschild van het land.
De oude vloot van B737 Classics wordt vervangen door Airbussen. De tien B737’s worden vervangen door acht A319’s en twee A320’s. Air Serbia vliegt ook verder met vijf ATR 72’s, die worden ingezet op kortere routes naar o.a. de buurlanden. Vier B737’s gaan naar de dochtermaatschappij Aviolet, die hiermee charters zal uitvoeren.
Er komen twee grote vertrekpieken op de luchthaven van Belgrado: één tussen 6 en 8 uur ’s morgens en één tussen 17 en 19 uur ’s avonds. De 33 bestemmingen van het routenetwerk van Jat Airways worden overgenomen en er komen er ook 12 bij waaronder die naar Abu Dhabi.
Met de start van het winterseizoen 2013-2014 vindt de eerste vlucht plaats. Als symbool is de eerste vlucht Belgrado-Abu Dhabi, naar de thuisbasis van Etihad.
De doelstelling is dus om binnen de twee jaar winst te maken, maar de nieuwe maatschappij slaagt daar al het eerste jaar in. Voor het jaar 2014 kon de maatschappij een nettowinst boeken van 2,7 miljoen euro. Dat staat in schril contract met het verlies van 73 miljoen euro dat voorganger Jat Airways in 2013 nog maakte.
Behalve het financiële plaatje was er ook een uitstekende passagiersgroei voor Air Serbia. De maatschappij vervoerde 2,3 miljoen passagiers, een stijging van 68 procent ten opzichte van 2013.
Om dit uitstekend resultaat in slechts een jaar tijd te bereiken waren er heel wat herstructureringen nodig. Ongeveer 500 mensen verloren hun werk en alle bestaande contracten werden herbekeken. Jat Airways was een zeer inefficiënt overheidsbedrijf waar het geld in een bodemloze put belandde.
Ook de gebruiksgraad van de vliegtuigen was schrijnend. De B737’s en de ATR’s vlogen bij Jat Airways gemiddeld zo’n vijf à zes uur per dag. Met de nieuwe Airbussen zijn de vlieguren verdubbeld, naar zo’n twaalf tot dertien uur per dag.
Tegen 2018 zullen de eerste Airbussen vervangen worden door gloednieuwe A320neo’s. In 2013 bestelde Etihad en Air Serbia tien exemplaren, goed voor een prijskaartje van een miljard dollar. Die toestellen zullen tussen 2018 en 2020 de huidige acht A319’s en twee A320’s geleidelijk aan vervangen.
En wellicht blijft het niet enkel bij korte-en middellangeafstandsroutes. De maatschappij heeft plannen om vanaf volgend jaar te beginnen met langeafstandsroutes naar de Verenigde Staten. Steden die genoemd worden zijn New York, Chicago en Toronto.
Het is al van de jaren ’80 geleden dat er nog rechtstreekste vluchten waren tussen Belgrado en de Verenigde Staten. Chicago maakt de grootste kans om de eerste Amerikaanse bestemming voor Air Serbia te worden. Het is de regio met het grootste aantal Serviërs en andere volkeren van het vroegere Joegoslavië.
Wellicht zal de maatschappij hiervoor gebruik maken van A330-200’s, maar vanwaar ze komen of wanneer die de vloot van Air Serbia komen vervoegen, is niet bekend.
Met Air Serbia heeft Etihad getoond dat ze op korte tijd een maatschappij tot winstgevendheid kan omvormen. De doelstelling is om dat tegen 2017 ook met Alitalia te realiseren.
Ziet er een deftig bedrijf uit. Ik vlieg in juni met ze naar Tel Aviv, ben eens benieuwd.
Een goede keuze denk ik, en op 13 minuten van de stad een goede locatie voor een korte stopover 😉
Geen slecht verhaal, zeer mooie resultaten op een korte tijd!