Flightlevel Opiniebijdrage van een Belgisch luchtvaartprofessional. Naam bekend bij de redactie.
Het wordt voor de Belgische luchtvaartmaatschappijen steeds moeilijker om op een financieel gezonde manier vluchten uit te voeren. Doordat België wellicht de meest absurde reisbeperkingen van Europa uitvaardigt, waarbij zelfs op gemeentelijk of stedelijk niveau rode of oranje zones worden aangeduid, wordt toerisme en reizen sterk ontmoedigd en lijkt het alsof op vakantie gaan iets voor de echte avonturier is. We ‘redden’ financieel dan wel de grootste luchtvaartmaatschappij van het land, maar eigenlijk maken we het onze luchtvaartmaatschappijen bijna onmogelijk om efficiënt te opereren.
Sinds dit weekend is het nog moeilijker om op vakantie naar het normaal populaire Spanje te gaan. België verbiedt nu ook het reizen van haar inwoners naar de vakantie-eilanden in de Balearen of zelfs de hoofdstedelijke regio Madrid. Moet gezegd worden: België staat hier niet alleen in en ook enkele andere Europese landen zoals Oostenrijk en Duitsland verbieden of raden reizen naar enkele Spaanse gebieden sterk af.
Dergelijke last-minute veranderende reisadviezen zijn nefast voor een Europese luchtvaartmaatschappij. De vluchten zijn gepland, de vliegtuigen staan klaar, het personeel is ingepland en plots van de ene dag op de andere mogen de inwoners van een bepaald land niet meer naar de bestemming reizen. Gevolg: bijna niemand zit nog op de vertrekkende vlucht maar tegelijkertijd zitten er wel x-aantal passagiers op de ‘gevaarlijke’ bestemming vast. Luchtvaartmaatschappijen moeten dus quasi lege vliegtuigen gaan sturen om passagiers terug te halen, en dat terwijl ze het al financieel enorm moeilijk hebben. Zij draaien in de eerste plaats dus op voor de kosten van deze beslissing.
Als je naar de Europese landen kijkt die momenteel vrij algemeen toegankelijk zijn, valt één land enorm op: België. We zijn er in geslaagd om een kleurboek van de Europese kaart te maken. En we kunnen niet enkel de landen inkleuren, maar we hebben ook nog eens de keuze uit allemaal verschillende regio’s, provincies, steden of gebieden. De ene kleuren we rood, het vakje daarboven weer groen en het vakje rechts ervan toch maar oranje, mooi toch?
We zijn het enige Europese land dat op zo’n niveau en zo’n schaal zich bezighoudt met reisadviezen. Voor de meeste landen is het simpel: reizigers uit deze lijst landen zijn welkom, reizigers uit deze landen zijn niet welkom. Of het kan ook gemakkelijker: iedereen is welkom in Frankrijk, Italië, Spanje of Portugal, om maar enkel voorbeelden op te noemen. Slechts heel af en toe en door maar een handvol landen wordt een land opgedeeld in regio’s. Het gaat dan bijna exclusief over Spanje dat in enkele gebieden wordt opgedeeld. Uiteraard vonden wij (en Nederland in beperkte mate) dat niet voldoende dus vonden we het belangrijk om heel Frankrijk onder te verdelen in vakjes, of stukjes Zwitserland of een stadje in het Verenigd Koninkrijk. Er is al genoeg geschreven over deze Belgische absurditeit, dus het heeft geen zin om hier nog verder over door te razen. We zijn in deze sector hier allemaal al lang kwaad over.
De vraag is: beseffen de beslissingsnemers wel de gevolgen van deze kleurboek? Hoe kunnen we de grootste Belgische luchtvaartmaatschappij van de ondergang redden en ze enkele honderden miljoenen euro’s lenen en tegelijkertijd het quasi onmogelijk maken om stabiel te opereren? Als we binnen 2 jaar nog een Belgische reis- en luchtvaartindustrie willen hebben, moeten we dringend wat veranderen.
Maatschappijen kijken nu vaak maar tot 2 weken vooruit. Elke vlucht die ze vroeger dan 14 dagen op voorhand annuleren, kan zonder enige vorm van schadevergoeding. Bij elke vlucht na 14 dagen moet je volgens de Europese regels al overmacht gaan inroepen om onder schadevergoedingen uit te komen, tenzij je een nieuw alternatief binnen een bepaald tijdsslot t.o.v. de oorspronkelijke vluchttijden kan aanbieden. Gelukkig heeft de Europese Commissie half maart interpretatieve richtlijnen uitgeschreven waarin staat uitgelegd wat er moet gebeuren met het recht op compensatie bij een annulering minder dan 14 dagen op voorhand. Als België zomaar een rode zone afkondigt lijkt dit gedekt te zijn door deze richtlijnen, maar voor oranje zones is dat al wat twijfelachtiger. Een maatschappij zal dus niet altijd zomaar haar vluchten kunnen annuleren en loopt bij elke afkondiging van een kleur risico op onnodig lijden.
Wat we nodig hebben voor een gezond herstel is consumentenvertrouwen. En dat blijkt in België de voorbije twee maanden terug een probleem te zijn. Sinds we in de zogenaamde tweede golf verkeren is het consumentenvertrouwen in België weer fors achteruitgegaan (bijna tien procentpunten), en dat terwijl op Europees niveau het vertrouwen stabiel blijft en in augustus zelfs een zeer lichte stijging kent. Waarom is het vertrouwen in België dan weer in een duik naar beneden gegaan? Dat kan in de eerste plaats maar op één manier gebeuren: berichtgeving door de ( vooral Vlaamse) media. Sinds maart lijkt het gros van de Vlaamse journalisten wel monddood gemaakt. En wordt er enkel maar nieuws gepubliceerd dat negatief is, de angst vergroot en in de filosofie van bepaalde virologen past. Pas sinds deze maand lijkt het tij op dit vlak wat te keren, niet door de journalisten zelf, maar van de her en der verschijnende opiniestukken die uiteindelijk toch hun recht op publicatie krijgen. Eindelijk zou ik zo zeggen.
Of we dit nu officieel een tweede golf noemen of niet, of de pandemie effectief terug in sterkte wint of eerder een gevolg is van ons cijferwerk, dat maakt niet zo veel uit. Het probleem is dat we in België zijn blijven steken in de angst en de berichtgeving van maart en april. Terwijl in buitenlandse media corona niet dagelijks meer op de hoofdpagina staat, is dat bij ons nog jammerlijk genoeg nog wel het geval. Dat heeft tot gevolg dat Belgen op de duur echt gaan beginnen denken dat het einde der tijden is aangebroken, en dan ziet het er slecht uit voor de sector. Hopelijk kan het vertrouwen de komende weken en maanden terug wat de hoogte in en begrijpen de ambtenaren in Brussel dat het huidige systeem van kleurboeken nefast is voor de luchtvaart, de reisindustrie en de economie in het algemeen.
We zijn nu het topseizoen van het jaar weeral voorbij. September is ook nog een goede maand voor leisure traffic maar dan gaat het snel bergafwaarts. Netwerkmaatschappijen zijn in de wintermaanden afhankelijk van het business-verkeer dat na een lange zomer terug toeneemt, maar in het huidige klimaat vrezen we dat dit heel beperkt zal zijn. Wie er in november, december en januari in de vliegtuigen gaat zitten? Absoluut geen idee en het is een akelig gegeven om over na te denken. TUI fly stuurt in de wintermaanden normaal een deel van haar vloot richting Canada, waar ze in de winter extra capaciteit kunnen gebruiken voor verkeer richting de Caraïben, maar daar hebben ze nu zelf ook genoeg vliegtuigen aan de grond staan. Voor Brussels Airlines is dan weer het vliegverkeer naar Afrika van ontzettend belang, maar zolang de buitengrenzen voor niet-essentiële reizen opengaan, zal die capaciteit maar beperkt kunnen worden uitgebreid.
Brussels Airlines voerde vorige week al 10,2 procent minder vluchten uit dan de week voordien, het einde van de zomer is dus in zicht. De maatschappij zit momenteel op min 79 procent van haar capaciteit van 2019. Bij de andere Lufthansa Group-airlines ligt dat cijfer tussen de min 65 en min 70 procent. Kijken we naar concurrenten Air France en KLM, dan zitten zij op nog maar min 45 tot min 50 procent. We geraken dus achterop in het herstel, en daar ligt voor een groot deel de verantwoordelijkheid bij de politiek in Brussel dat onze luchtvaartsector het onnodig moeilijk maakt en er voor zorgt dat ons imago in het buitenland slechter is dan onze buurlanden. We lijken het precies fijn te vinden om ons zo slecht mogelijk te presenteren in Europa, en onze economie veel meer pijn te doen dan in verhouding staat met de crisis. Waarom? Geen idee, maar voor de vele tienduizenden mensen die in de luchtvaart en het toerisme werken kunnen we enkel maar hopen dat ze in Brussel terug een beetje hun verstand krijgen.