Yannick De Bel Sinds gisteren een vermoedelijk vleugelonderdeel aanspoelde in La Réunion, hoor en lees je overal het woord ‘flaperon’. Mogelijk is het onderdeel dat gevonden is op het Franse eiland een flaperon op de Boeing 777-200. Maar wat is een flaperon en wat doet het?
Een vliegtuig verandert van richting en maakt bochten door het besturen van de ailerons op de uiteindes van de vleugels. Ailerons zijn panelen die naar boven of naar beneden gaan bij het bewegen van de yoke (in dit geval) of flight controls naar links en naar rechts.
Wanneer je bv. de flight controls naar rechts draait, zal de aileron op de linkervleugel naar beneden gaan en die op de rechtervleugel naar omhoog. Doordat de aileron naar beneden gaat op de linkervleugel creëert die lift in dat gebied waardoor de vleugel naar omhoog komt. Aan de rechterkant zal de aileron naar omhoog gaan en voor het omgekeerde effect zorgen, de vleugel gaat naar beneden. Tot zover een korte basisinleiding.
Als we de vleugel van de B777 bekijken, zoals op onderstaande foto, dan zien we de klassieke ailerons (rood) aan het uiteinde van de vleugel. De andere beweegbare delen en vlakken die je ziet, zijn de flaps, die worden gebruikt bij takeoff en landing om trager te kunnen vliegen zonder uit de lucht te vallen. De andere panelen op het middelste deel van de vleugels zijn spoilers, panelen die omhoog gaan om het toestel af te remmen, zowel in de lucht als op de grond, maar evengoed ook soms de ailerons assisteren bij het maken van bochten.
Maar we zien nog een ander paneel ook dat niet bij de flaps hoort. Het blauw omcirkelde is wat we de flaperon noemen. Zoals het woord zelf zegt, is het een combinatie van een aileron en een flap. Maar wat doet het nu precies?
Op de bovenstaande foto zien we dat zowel de aileron als de flaperon samen bewegen (de flaps zijn volledig ingetrokken). Beide onderdelen zijn dus verantwoordelijk voor het maken van bochten van het toestel. Maar de twee worden niet altijd samen gebruikt.
Bij hoge snelheden zoals op kruishoogte zijn het niet de klassieke ailerons die ervoor zorgen dat het vliegtuig kan draaien, maar de flaperons. De ailerons worden namelijk ‘uitgeschakeld’ om verschillende redenen.
Door de hoge snelheid en de locatie van de ailerons op het uiteinde van de de vleugels, zijn er bij een beweging van de ailerons sterke krachten die inspelen op de vleugeluiteindes en de vleugel een soort van twistbeweging geven. Dat is niet goed en zorgt er ook voor dat de tip van de vleugel op het einde meer naar voren buigt dan gewenst, waardoor het simpel gezegd ook minder lift zal creëren dan zonder deze effecten.
Om dit op te lossen zal de flaperon de volledige rol van aileron overnemen. Door zijn locatie meer aan de binnenkant van de vleugel, zijn deze krachten veel minder en kan die het toestel alleen vlot links en rechts laten draaien. Maar wat doet het in combinatie met de flaps?
Bij de landing en takeoff is de snelheid van het vliegtuig laag en kan terug de aileron op het einde van de vleugel gebruikt worden. Wanneer de B777 aan het landen is en zijn flaps uittrekt, zal de flaperon mee bewegen en een soortgelijke hoek naar beneden geven. (zoals te zien op onderstaande foto)
In tegenstelling tot de flaps beweegt de flaperon niet mee naar achter, maar verandert het gewoon zijn hoek zodat die in de buurt komt van de hoek van de flaps. Zoals hieronder te zien is, is de flaperon dus mee naar beneden geplooid.
Niet elk toestel beschikt over flaperons. Als we bijvoorbeeld kijken naar de Airbus A320’s dan zien we op de vleugel enkel de klassieke ailerons. Toch nemen de klassieke ailerons, trouwens ook net zoals op de B777, de rol van flaperon over. Wanneer je bij de Airbus flaps selecteert, zullen ook de ailerons 5 graden dalen.
Elk vliegtuigtype heeft verschillende onderdelen op de vleugels, die allemaal lichtjes op een andere manier werken. Daarom is het altijd interessant om de volgende keer dat je vliegt op alle beweegbare dingen van een vleugel te letten.