Focus@: Star Alliance in Latijns-Amerika

Donderdag 21 juni 2012 was een grote dag voor Star Alliance. Maar liefst drie nieuwe leden vervoegden de grootste luchtvaartalliantie ter wereld. Avianca, TACA Airlines en Copa Airlines werden officieel lid van de alliantie die nu 28 leden telt. Deze drie maatschappijen moeten de positie van Star Alliance in Latijns-Amerika verstevigen. Naar oude gewoonte waren alle alliantie-leden aanwezig bij de festiviteiten, eerst in Panama City (de thuisbasis van Copa Airlines) en later op de dag in Bogota (hoofdkwartier van AviancaTaca Holding, eigenaar van zowel Avianca als van de TACA Airlines groep). Toch was er één opvallende afwezige, het Braziliaanse TAM Airlines vierde niet mee. En de reden daarvoor is niet ver te zoeken, de positie van TAM Airlines als Star Alliance-lid staat zeer wankel.

TAM Airlines heeft eveneens afgelopen week haar fusie met LAN Airlines voltooid. LAN Airlines is de grootste luchtvaartmaatschappij in Zuid-Amerika. Het is veel groter dan TAM Airlines en de vroegere aandeelhouders van LAN hebben nu dus ook het grootste deel van de aandelen in de LATAM Airlines Group in handen. Dat LAN Airlines lid is van Oneworld en TAM Airlines lid van Star Alliance maakt het er niet gemakkelijker op. Eén van beide zal haar lidmaatschap moeten opzeggen.

Het is belangrijk dat beide maatschappijen lid zijn van dezelfde alliantie om de samenwerking met andere maatschappijen te optimaliseren. Bovendien hebben de mededingingsautoriteiten ook beslist dat ze geen lid mogen blijven van beide allianties. Bovendien zou Chili ook niet toelaten dat LAN en Avianca/Taca lid zijn van dezelfde alliantie. Officieel zal de beslissing pas later dit jaar of zelfs pas in 2013 worden genomen, maar men maakt er geen geheim van dat TAM Airlines zo goed als zeker Star Alliance zal verlaten en zal kiezen voor Oneworld. Daarmee zal Oneworld oppermachtig zijn in Zuid-Amerika terwijl Star Alliance een lid verliest in één van de snelst groeiende economieën ter wereld.

Ook de ceo van Star Alliance, Mark Schwab, maakt er geen geheim van dat TAM Airlines zo goed als zeker zal vertrekken. Hij noemt het een pijnlijk verlies vanwege het economische belang van Brazilië. TAM Airlines is daar veruit de grootste maatschappij die meer dan 40% van de binnenlandse markt in handen heeft en bijna 89% van de internationale markt. Avianca heeft ook een Braziliaanse dochter, die voorlopig nog geen lid is van Star Alliance, maar deze is verwaarloosbaar klein. Avianca Brazil heeft een vloot van 26 vliegtuigen en heeft amper 4% van de binnenlandse markt in handen, het aandeel in de internationale markt is met 1,3% helemaal verwaarloosbaar klein. Avianca Brazil heeft wel groeiplannen (zo zullen er 10 extra Airbus A318’s bijkomen), maar het zal een kleine maatschappij blijven vergeleken met TAM Airlines of Gol Airlines.

Dankzij AviancaTaca en Copa Airlines zal Star Alliance wel een sterke positie behouden in Centraal-Amerikaanse landen (waar TACA en Copa zeer actief zijn) en Colombia (waar Avianca oppermachtig is). Zo is TACA actief in El Salvador, Guatemala, Costa Rica, Honduras, Nicaragua en ook in Peru. Copa Airlines’ enige hub is in Panama. De Centraal-Amerikaanse markt wordt dus goed bediend door de nieuwe Star-leden, net als Colombia. In veel mindere mate zijn ze ook actief in Peru en Brazilië. Star Alliance-leden zullen op termijn (als TAM de alliantie verlaat) aangewezen zijn op Avianca Brazil voor binnenlandse vluchten in Brazilië, maar voordat deze Avianca-dochter een volwaardige vervanger is, zal deze nog fors moeten uitbreiden.

Oneworld daarentegen zal met LAN Airlines en TAM Airlines in de meeste grote Zuid-Amerikaanse landen een zeer goede positie hebben. TAM Airlines domineert de Braziliaanse luchtvaart en LAN Airlines de Chileense luchtvaart. Maar LAN heeft ook dochtermaatschappijen in Argentinië, Ecuador, Peru en zelfs Colombia (het thuisland van Avianca). TAM Airlines heeft ook nog een kleine, gelijknamige dochter in Paraguay. De overige landen worden door beide maatschappijen goed bediend vanuit verscheidene steden.

Toch lijkt Skyteam er het slechtst voor te staan in Latijns-Amerika. Aerolineas Argentinas zal waarschijnlijk nog dit jaar toetreden tot Skyteam, maar buiten Argentinië zorgt dit voor een onvoldoende dekking van de Zuid-Amerikaanse markt. Skyteam heeft ook nog wel AeroMexico en zal mogelijk Gol Airlines uit Brazilië laten toetreden. Deze maatschappij werkt al samen met onder meer KLM, Delta Airlines, Air France en AeroMexico. Gol is de tweede grootste luchtvaartmaatschappij van Brazilië en staat vooral sterk op het binnenlands netwerk.

Als Gol lid zou worden van Skyteam zou dat concreet willen zeggen dat Star Alliance sterk benadeeld is op de Braziliaanse markt, de belangrijkste markt van Zuid-Amerika. Het enige dat de Star-leden kunnen doen is zelf proberen zoveel mogelijk van de markt te veroveren en Avianca Brazil zo sterk mogelijk te laten groeien.

Ook in Noord-Amerika dreigt Star Alliance een lid te verliezen. US Airways lonkt steeds meer naar een fusie met American Airlines. In dat geval lijkt het vanzelfsprekend dat er voor Oneworld gekozen zal worden, zo zegt ook de ceo van Star Alliance, Mark Schwab. Volgens hem is het niet meer dan logisch dat de drie grootste maatschappijen van Amerika (United, Delta en American/US) elk lid zullen zijn van een andere alliantie. Bovendien zouden de mededingingsautoriteiten het niet toelaten als één alliantie twee van deze maatschappijen als lid zou hebben.

Star Alliance dreigt dus twee grote leden te verliezen in zowel Noord- als Zuid-Amerika. Eerder dit jaar verloor Star Alliance ook al twee kleinere leden in Europa, Spanair en BMI. Toch is er ook goed nieuws, na de toetreding van de drie Latijns-Amerikaanse maatschappijen staat ook Shenzhen Airlines op het punt om de alliantie te vervoegen en ook Eva Air zal volgend jaar toetreden tot Star Alliance. De grote doelen die Mark Schwab zo snel mogelijk wil verwezenlijken is het vinden van een lid in Rusland en in India.

Avatar courtesy: Lars Hentschel