Interview: Brecht Vandecasteele – Flightengineer

Als je iemand vraagt wat een flightengineer is, blijft de gevraagde je het antwoord meestal schuldig. Dus wat is een flightengineer nu precies?
Als flightengineer op Seaking ben je verantwoordelijk om voor de vlucht de technische toestand van het toestel na te gaan. Zo doen we iedere ochtend een pre-flight check om te zien of het toestel vliegwaardig is. Daarin checken we of alle systemen werken, alle switchen goed staan, hoeveel fuel erin is, of er voldoende olie in alle systemen (motor, hydraulische systemen, gearbox)aanwezig is en doen we een volledige grondige visuele inspectie van het toestel.

Dan gaan we de form of het “onderhoudsboekje” van de helikopter in orde gaan brengen en gaan controleren om er dan onze handtekening in te zetten zodat ermee kan gevlogen worden. Gedurende de vlucht staan we de piloot bij indien er zich technische problemen gaan voordoen. We kunnen meestal niet direct iets tijdens de vlucht herstellen, maar wel adviseren of extra hulp bieden aan de piloot om het technische defect te analyseren en de vlucht veilig verder te zetten.

We zijn natuurlijk ook verantwoordelijk voor het winchen van duiker/medic of passagiers aan boord van schepen of dergelijke. Op dat moment zijn we de ogen van de piloot, omdat de piloot dan onmogelijk kan weten of hij perfect boven zijn bewegend doel hangt. We praten dus eigenlijk de piloot tot boven zijn positie. Na de vlucht zijn we opnieuw verantwoordelijk voor het nakijken van het toestel, eventueel pannes te melden en de technische informatie in orde te brengen.

Andere taken zijn: uitvoeren van testvluchten, heropfrissingscursusen geven aan eigen crews, verantwoordelijk voor de passagiers tijdens VIP-vluchten, uitvoeren van vluchten met externe ladingen, paradrops, medevac’s, enzovoort.

Is het een job die je al van toen je nog een kind was, wou doen? Of had je als kind/tiener andere plannen?
Ik ben op mijn 15de naar de militaire school geweest om in eerste plaats militair te worden. Daar ik eerst een opleiding vliegtuigelektronica binnen Defensie gevolgd heb en ook 6 jaar elektronieker op Seaking geweest ben, is zo stilaan de “goesting” in vliegen en de job gekomen. Het was dus niet echt mijn jongensdroom, maar ik heb nu toch mijn droomjob gevonden.

In welke vakken moet je vooral sterk zijn op school?
Het is vooral een technische job, dus alle technische vakken (hydraulica, elektriciteit, aerodynamica, mechanica, …) moeten goed tot zeer goed gekend zijn. Engels is de voertaal bij ons dus ook wel erg belangrijk. Voor de rest moet je stressbestendig zijn en lichamelijk goed geschikt zijn. Sportief zijn is dus een pluspunt.

Wat houdt de opleiding zelf allemaal precies in?

Het grootste deel van de opleiding gaat voornamelijk naar de winchopleiding. Winchen kan je alleen als je er aanleg voor hebt en door veel te oefenen en te trainen. Eerst begin je op een vlakke ondergrond met een metalen pot, dan ga je op schouwen winchen met die pot, vervolgens met een duiker, 2x duiker, stretcher, daarna komen er pannes bij, enz… Als dat allemaal goed gaat, leer je iemand op te winchen uit open zee (seawinch) om vervolgens te oefenen op grote schepen en zo kleiner en kleiner te gaan tot je alle situaties zowel tijdens de dag en nacht veilig kan uitvoeren.

Daarna leer je dan nog vliegen met externe lading en dergelijke. Je mag gedurende die opleiding dan nog alle andere theoretische cursussen (zoals engines, electrics, avionics, EHBO, overleving, navigatie, flight simulator, e.d.) niet vergeten bij te studeren. Op het einde van een opleiding van bijna een jaar volgt er dan een Search And Rescue Exercise (SAREX) waarin de flight engineer in opleiding zowel overdag als ’s nachts getest wordt met een SAR-oefening.

Wordt die opleiding gegeven bij Defensie zelf?
De opleiding kan uiteraard alleen door Defensie gegeven worden. Een deel van de ground school en de technische opleiding worden gegeven door de Royal Navy in Engeland.

Wou je nooit zelf piloot worden?
Toen ik klein was droomde ik er in ieder geval niet van en toen ik het besefte, was ik te oud. Deze job is dus een mooi alternatief.

Blijft dit werk leuk? Zit er genoeg variatie in?
Deze job blijft enorm uitdagend. Iedere dag is anders en iedere vlucht is anders. Je weet nooit ’s ochtends wat je dag zal brengen of wie of wat je moet gaan redden. Je kan beginnen met een testvlucht om over te gaan naar een trainingsvlucht om te eindigen met een Scramble waarbij je mensen redt. Flexibiliteit en creativiteit zijn hier zeker aan de orde.

De seakingcrew is een echt team, dus ik veronderstel dat je heel goed moet kunnen samenwerken, ook in stresssituaties? Hoe wordt daar dan op getraind?
De minimumcrew aan boord van de Seaking is een piloot, een co-piloot en een flight engineer. Bij het uitvoeren van scrambles wordt de crew vervolledigd met een SARSO, redder-duiker en een medic. We vormen dus een team waarbij iedereen zijn verantwoordelijkheid heeft aan boord of tijdens het uitvoeren van de scramble. Iedereen kent dus zijn taak en iedereen heeft ook iedereen nodig bij het uitvoeren van de scramble wat ervoor zorgt dat iedereen op iedereen moet kunnen vertrouwen en rekenen. Dit vertrouwen in elkaar wordt grotendeels bereikt door de vele trainingsmissies die we vliegen en het vele oefenen met elkaar.

We zijn echter geen vast team van 6. Daarmee wil ik zeggen dat flightengineer X vandaag met piloot Z, SARSO A en medic F vliegt en morgen met compleet andere mensen. Dit is bewust gedaan omdat je zo met iedereen in je SQN werkt en er geen individuele groepjes ontstaan. Trouwens: moest je altijd met dezelfde mensen vliegen zou dat problemen opleveren qua verlof, als er eens iemand ziek is, enz.

Het was niet echt mijn jongensdroom, maar ik heb nu toch mijn droomjob gevonden.

De stressfactor wordt voornamelijk getraind gedurende trainingsvluchten waar we bepaalde pannes gaan simuleren en deze dan ook correct moeten afgehandeld worden. Pannes die niet in de lucht kunnen of mogen geoefend worden trainen we dan jaarlijks in de flight simulator in Engeland.
In het geval dat we een noodlanding moeten maken en we kapseizen op zee, dan trainen we daar ook een bepaalde procedure voor om dan in een stresssituatie het toestel toch nog te kunnen verlaten. Dit noemt de HUET (Helicopter Underwater Escape Training).

Binnen enkele jaren verdwijnt de Seaking. Hoe ver staat het met de “herscholing”” op de NH90? Is dit een grote aanpassing?
Van de vervanging van de Seaking door NH90 weten wij zelf eigenlijk niks behalve wat er in de pers verschijnt. We zijn dus zeker nog niet begonnen met opleidingen, cursussen, infrastructuuraanpassingen enz… De vraag blijft zelfs voor ons nog steeds of de NH90 wel naar Koksijde komt. Nog vele vraagtekens dus. Zeker is dat het een aanpassing zal zijn. Het is een nieuw en erg modern toestel uitgerust met al het laatste nieuwe wat je maar kan denken. We kijken er allemaal erg naar uit en hoe sneller hij komt hoe liever we het hebben.

Wat vind je trouwens van de aankoop van de NH90 in het algemeen?
De aankoop is zeker een goede zaak daar onze Seakings al sedert 1976 in ons luchtruim vliegen en zeker en vast hun dienst aan de natie al bewezen hebben. Maar ze worden oud: een helikopter heeft enorm veel roterende onderdelen en vergt enorm veel onderhoud. De laatste jaren is het budget van Defensie gedaald waardoor we steeds minder en minder middelen hebben om vervangstukken aan te kopen of te laten herstellen. We zouden echter geen goede Belgen zijn als we niet roeiden met de riemen die we hadden.

Zijn er zaken aan je job die je altijd zullen bijblijven?
Wat me altijd zal bijblijven is de samenhorigheid en de crewgeest. Ik heb nog nooit iemand horen klagen of zagen omdat we op een zondag midden in de nacht bij storm op zee uit ons bed worden gebeld om iemand in nood bij te staan. Iedereen zit daar 365/365 dagen per jaar 24/24 uur per dag, zondag, feestdag klaar om uit te rukken. Iedereen heeft er beroepsfierheid en draagt onze leuze “aude audenda” hoog in het vaandel.

Ben je buiten je job ook nog bezig met andere zaken in de luchtvaart?
Ik was een tijdje in mijn vrije tijd bij een burgermaatschappij tewerkgesteld die zich ook bezighoudt met offshore activiteiten. Maar ik heb toen al snel begrepen dat burgerlijk en miltair vliegen mijlenver uit elkaar liggen.

Tot slot: De mensen die “Windkracht 10” gezien hebben krijgen een bepaald beeld voorgeschoteld over het 40ste. In hoeverre klopt dit beeld met de realiteit?
“Windkracht 10” is een film en een film is een product. Een product moet dus verkocht worden, daarom hebben de makers alles wat romantischer gemaakt en ook een beetje fictief. Zo vliegen zij altijd met hun vaste crew, wij niet. Verder krijgen ze 6 scrambles in 1 film. Bij ons gebeurt het zelden dat we 2 scrambles per week hebben.

Maar zoals gezegd: de film moet verkopen.Ik moet wel eerlijk bekennen dat de makers regelmatig met ons komen praten zijn over hoe we bepaalde zaken deden, zodat ze die zo waarheidsgetrouw konden verfilmen. Dit was een groot verschil tussen de film en de serie (waar er veel fouten in zaten). De vliegscènes werden trouwens allemaal gevlogen en uitgevoerd door mensen van het 40ste. Ik vond persoonlijk het een goede film die zeker redelijk waarheidsgetrouw gefilmd werd.

_{Bedankt aan Giel Sweertvaegher en Brecht Vandecasteele voor het interview en de afbeeldingen.}