Flightlevel De coronacrisis heeft al voor grote economische malaise gezorgd en zeker voor de luchtvaart is de crisis de grootste dreun die de sector ooit heeft gehad. Vele tienduizenden werknemers in de sector zijn al hun job verloren en zelfs bij financieel gezonde maatschappijen zoals Ryanair en Wizz Air vallen er ontslagen. Het Oost-Europese Wizz Air heeft de voorbije maanden enkele honderden mensen ontslagen, en dat terwijl ze momenteel de ene nieuwe basis na de andere opent en nu al op zoek is naar nieuw personeel. We spraken anoniem met één van de slachtoffers van de ontslagronde afgelopen lente bij Wizz Air, waarbij volgens hem op illegale wijze mensen werden geselecteerd voor ontslag. Nu is hij samen met enkele andere collega’s de strijd aangegaan tegen de maatschappij om correct en volgens de nationale en Europese regels behandeld te worden.
Het is begin september wanneer we een jonge first officer van Wizz Air ontmoeten, ex-first officer eigenlijk, want bij een ontslagronde in april werd hij ontslagen. Het was zijn eerste job als piloot bij een luchtvaartmaatschappij. Na opleidingen in de Verenigde Staten en Europa kon hij binnen de twee maanden al beginnen bij Wizz Air. Met beperkte ervaring is het vinden van die eerste job niet altijd even gemakkelijk en is het opdoen van ervaring van groot belang. Maar toen kwam de coronacrisis een stok in de wielen steken en dat kostte hem zijn job bij de maatschappij. Onterecht en oneerlijk volgens hem, want de maatschappij heeft ondertussen al nieuwe piloten verder opgeleid die goedkoper zijn dan de meer ervaren piloten, ervaring moet dus plaatsmaken voor steeds goedkopere arbeid.
Wanneer ben je jouw job verloren en op welke manier ben je dat te weten gekomen?
“Op 14 april van dit jaar hield Wizz Air een online sessie voor alle werknemers waarin werd gezegd dat 20 procent van het totale personeelsbestand zou worden afgedankt. Enkele minuten later kreeg ik een telefoontje van mijn base captain dat ik één van de geselecteerde mensen was voor ontslag. Hij zei me dat hij niet wist waarom en welke criteria voor de ontslagen werd gebruikt, maar dat hij gewoon een lijst had gekregen met al de namen van de top van het management.”
Wat was jouw reactie op dit telefoontje?
“Ik had dit halvelings verwacht met mijn voorgeschiedenis waarbij ik in het verleden niet inging op de vraag om op mijn vrije dagen of vakantiedagen te werken. Ik had vroeger ook al geweigerd om mijn flight duty period (de officiële werktijd nog voor de vlucht begint tot na de vlucht, n.v.d.r.) te verlengen door vermoeidheid (die periode is wettelijk geregeld door EASA en mag maar maximaal x-aantal uur bedragen, n.v.d.r.). Tegelijkertijd wist ik meteen dat ik onwettelijk ontslagen was omdat ik meer senioriteit had dan de meeste van mijn collega’s en volgens de lokale wetgeving was dat de enige criteria die gebruikt had mogen worden bij het ontslag.”
Denk je dat er nog andere economische motieven meespeelden?
“Ik was één van de meest ervaren first officers in mijn land en had nog een bond lopen die dit jaar zou aflopen waardoor het bedrijf mij 7.500 euro zou moeten terugbetalen en mijn jaarlijks loon zou moeten verhogen met ongeveer 5.000 euro. Voor hen is het dan ook goedkoper om nieuwe mensen te laten vliegen die ze veel minder moeten betalen en de meer ervaren piloten te ontslaan. De nieuwe mensen moeten ook maandelijks een bedrag betalen aan het bedrijf voor hun typerating terwijl ze al minder verdienen.”
Heb je een idee van hoeveel mensen Wizz Air ontlsagen heeft en hoeveel mensen er al opnieuw zijn aangenomen?
“Zo’n 20 procent van het personeelsbestand is ontslagen geweest, waaronder ongeveer 200 piloten. Er zijn al nieuwe sollicitatiegesprekken geweest maar voorlopig zonder jobzekerheid en ook het aantal wordt geheim gehouden. Het plan voor hen is om tegen volgende zomer terug mensen opnieuw te laten beginnen en nu tijdens komend winterseizoen zo weinig mogelijk mensen te moeten betalen. De trainingen van piloten die voor de crisis al waren gestart, zijn verdergezet en zij zijn nu begonnen met vliegen omdat ze te veel ervaren en dure piloten hebben ontslagen en dus een tekort hadden. Wizz Air was eigenlijk de sterkste maatschappij tijdens de crisis, maar heeft ze volgens mij op één van de slechtste manieren afgehandeld.”
Deze zomer was de maatschappij opnieuw op zoek naar piloten. Heb je hiervoor gesolliciteerd en welke reactie heb je gekregen?
“In juli heb ik opnieuw gesolliciteerd maar in augustus kreeg ik een e-mail dat ik niet geselecteerd was voor de aanstaande sollicitatiegesprekken. Ik verwachtte niet een kans te maken aangezien ik net een rechtszaak had opgestart tegen de maatschappij.”
Je bent dus bezig met een rechtszaak tegen Wizz Air. Wat denk je dat de uitkomst van deze zaak gaat zijn?
“Ik ben nu bijna aan het einde van de rechtszaak en het is nu al meer dan duidelijk dat de ontslagen in mijn land illegaal waren en dat we terug onze oude functie gaan mogen opnemen. Ik kijk er naar uit om het bedrijf z’n fouten te tonen en te bewijzen dat regelgevingen gevolgd dienen te worden. Met mijn terugkeer bij de maatschappij wil ik het punt duidelijk maken dat deze discriminerende daden in Europa niet langer getolereerd worden en dat de luchtvaartgemeenschap samen sterk zal blijven.”
Waarom hebben niet meer van jouw collega’s juridische acties ondernomen om hun ontslag aan te vechten?
“De meeste van mijn collega’s hebben schrik om actie te ondernemen tegen het bedrijf door vroegere vergeldingen en door het gebrek aan jobmogelijkheden waar zij zijn gevestigd. Er zijn er enkele die besloten hadden om samen met mij mee te doen en een rechtszaak aan te spannen en nu ziet het er naar uit dat net zij diegene zullen zijn die hun job zullen terugkrijgen.”
Denk je niet dat het bedrijf jou heel slecht gaat behandelen indien ze jou terug moeten aannemen?
“Als ik kijk naar vroegere gebeurtenissen binnen het bedrijf bij anderen dan kan ik er bijna zeker van zijn dat er vergeldingen gaan zijn wanneer ik terugkom. Daarom hebben net zo veel mensen schrik om dit juridisch uit te vechten.”
En hoe denk je dat ze het jou moeilijk kunnen maken?
“Meestal deden ze dat door bemanningen niet te plannen zodat ze enkel moeten leven van hun basisloon. Aangezien je het grootste deel van je loon verdient door vlieguren te maken, is dat dus een afstraffing. Ook andere manieren zoals slechte of zware roosters maken kunnen ook, zodat je hen eigenlijk verplicht om vrijwillig het bedrijf terug te verlaten. Zo’n discriminerende maatregelen hebben geen plaats in Europa en zeker niet in zo’n veiligheidskritieke sector zoals de luchtvaart. De lokale en Europese autoriteiten zullen dan op de hoogte worden gebracht en worden verwacht nu meer dan ooit in te grijpen gezien de huidige situatie.”
Wat denk je na dit alles van de pilot industry in Europa?
“De luchtvaartindustrie voor piloten in Europa is in een vreselijke staat, decennia achter ten opzichte van die in de Verenigde Staten en nu is het het juiste moment om dat te veranderen. Het is tijdens moeilijke tijden zoals we die nu kennen dat er vooruitgang kan geboekt worden omdat mensen niet langer slecht of oneerlijk behandeld willen worden. Westerse landen gaan hopelijk ook niet langer aan de zijlijn blijven staan en lowcostmaatschappijen, die belastingen en regelgevingen overtreden, hun nationale luchtvaartmaatschappijen schaden die wel volgens de regels spelen.”