Yannick De Bel 
©
Algemeen beeld van de huidige problemen
“De liberale vakbond, het VSOA, heeft een aantal problemen vastgesteld die te maken hebben met het dagelijks bestuur van de onderneming. Belgocontrol is een autonoom overheidsbedrijf waardoor de benoemingen gebeuren volgens de wet van 1991 op overheidsbedrijven. Zowel de Raad van Bestuur als de CEO zijn dus politiek benoemd, waardoor de controle beperkt is. De soft-law principes van corporate governance zijn dus ver te zoeken. Hierdoor zijn er tal van neveneffecten die door het VSOA aangekaart worden. Een van de door hen aangehaalde voorbeelden is het falende Human Resources-beleid. De vijfde personeelsdirecteur op acht jaar tijd werd ontslaan, en men heeft niet de intentie die te vervangen. Zijn functie wordt nu waargenomen door de CEO.”
“De verkeersleiders willen ook de aandacht vestigen op de gevolgen van het “Eengemaakt Europees Luchtruim” voor Belgocontrol, zoals het nu bestaat. De toekomst van “kleine” dienstverleners hangt immers nauw vast aan haar rendabiliteit en performantie. Er wordt vastgesteld dat er een aantal pijnpunten zijn die moeten worden weggewerkt, maar dat hiervoor een globaal plan nodig is van de overheid. FABEC eist van de dienstverlener dat ze efficiënt werkt om zo kostenbesparend te zijn voor de ganse sector. Daarom moet België zich schikken naar die voorschriften en moet men nodig ingrijpen op de volgende punten:
- De stijgende consultancy kosten
- Integratie van verkeersleiding
- Hertekenen van het luchtruim
- Herschikken financieringssysteem
- Depolitiseren
Terwijl volgens het beheerscontract van Belgocontrol deze kosten de tendens moeten volgen van de ons omringende staten, waar deze kosten dalen, nemen die bij Belgocontrol toe.
De integratie van de burgerlijke en de militaire verkeersleiding is belangrijk om zo de kosten voor luchtvaartmaatschappijen te drukken.
Momenteel is het Belgische luchtruim het meest complexe van Europa.
Een einde maken aan het huidige financieringssysteem van Belgocontrol en het herschikken volgens de Europese verordening hierover.
Het depolitiseren van de uitvoerende mandaten binnen Belgocontrol, en het normaliseren van huidige beleid model, wat werd aangekaart door het VSOA.”
Een lange weg
“De situatie betreffende het dagelijks bestuur is een proces dat reeds vele jaren aan de gang is, maar nu haar kookpunt bereikt heeft. In 2004 heeft men een twee uur durende staking gehouden. Daar was het grote probleem dat werd aangekaart eveneens een gebrek aan sociaal overleg en aan vertrouwen tussen de werkgever en de erkende werknemersorganisatie. Op zich is deze situatie nooit hersteld. Omdat de nieuwe Europese context nu echter zeer dichtbij komt, beseffen de verkeersleiders dat het nu ‘vijf voor twaalf’ is.”
“Nochtans worden de problemen voldoende gesignaleerd. Begin november is de raad van bestuur geadresseerd, maar die moest toegeven dat ze niet over de nodige middelen beschikte om in te grijpen. Half december was er een eerste persbericht van het VSOA. Hierop is geen reactie gekomen van het kabinet van staatssecretaris van mobiliteit Schouppe. Ik vermoed dat ze de hoogdringendheid van het dossier onderschat hebben… Zelfs na een topic in het VTM-journaal eind december, kwam er geen reactie.”
“Vandaar dat men op 12 januari een symbolische actie heeft gehouden, door twee uur gratis te werken, als steun voor de eisen van het VSOA. De verkeersleiders hebben massaal hun solidariteit getoond met deze actie. Het VSOA heeft op dezelfde dag tevens een stakingsaanzegging neergelegd. Als gevolg hiervan heeft het kabinet, eindelijk, gereageerd en consulteert het alle belanghebbenden om een duidelijk beeld te krijgen van de situatie.”
Single European sky
“Eén van de grote oorzaken die voor de spanningen zorgen is het Single European Sky-project, waar Belgocontrol te weinig meewerkt. Maar wat houdt dit project nu eigenlijk in? Europa heeft op vele vlakken de landsgrenzen doen vervagen. Zo is de “interne markt” geïnstalleerd, en werd de euro ingevoerd als sluitstuk van de invoering van de Economische Monetaire Unie (EMU). Europa heeft nu ook initiatieven genomen om de grenzen van het luchtruim te wijzigen. Tot nu toe vallen de grenzen van het luchtruim samen met de territoriale grenzen van de soevereine staten. Dit heeft als gevolg dat de luchtvaartmaatschappijen soms omwegen moeten maken, of lager moeten vliegen, wat uiteraard nefast is voor de kostprijs en het milieu.”
“Europa heeft daarom een aantal verordeningen uitgevaardigd om het luchtruim functioneel in te delen, d.w.z. volgens de meest courant gevlogen routes. Hiertoe werd op 18 november een intentieverklaring ondertekend om een functioneel luchtruimblok op te richten, genaamd “FABEC”, waaraan de Benelux, Frankrijk, Duitsland en Zwitserland deelnemen.”
“Als Belgocontrol hieraan niet tegemoetkomt dan kan het zijn dat er geen enkele activiteit overblijft op Belgisch grondgebied. De verkeersleiding in het Belgisch luchtruim zal uitgevoerd worden door de best geplaatste speler. Maar het is ruimer dan verkeersleiding. De meteodiensten, de technische ondersteuning, de luchtvaartinformatiediensten (AIS),… al deze activiteiten zullen worden uitgevoerd door de beste speler in FABEC. Elk van de deelnemers in FABEC heeft zijn vertegenwoordiger.”
“Voor Belgocontrol is het – zonder op enige manier de integriteit of capaciteiten van die persoon in vraag te stellen – iemand die oorspronkelijk vreemd is aan ons bedrijf en puur politiek benoemd werd. Daarenboven heeft de CEO van Belgocontrol zelf onvoldoende Engelse kennis (zelfs na tien jaar CEO) en geen voeling met de kernactiviteit (luchtverkeersleiding). En nochtans zijn hun standpunten bepalend voor de toekomst van de Belgische activiteiten.”
“Daarom vrezen we dat er vanuit Belgische hoek te weinig zal gevochten worden om de verkeersleiding in ons stuk functioneel luchtruim Belgisch te houden. De leiding zal in FABEC toekomen aan de dienst die de beste papieren kan voorleggen. Het zou dus perfect kunnen dat Franse luchtverkeersleiders, vanuit een centrum in pakweg Parijs, in zullen staan voor de verkeersleiding boven België. Vandaar het belang van de acties. Wij hebben geen band met de naam “Belgocontrol”, en dit bedrijf kan volgens ons ook in de toekomst in een andere structuur geïntegreerd worden. Maar met de huidige actie wensen de verkeersleiders dat zo veel mogelijk activiteiten mogelijk blijven op de huidige site in Steenokkerzeel.”
©Belgocontrol
Toekomstige acties
“De actie van drie weken geleden, het twee uren gratis werken, was een symbolische actie met als doel de aandacht van het kabinet te vestigen op Belgocontrol. Het kan ook beschouwd worden als een actie die een duidelijke motie van wantrouwen vormt in de huidige gang van zaken binnen het bedrijf. De spanning bij de luchtverkeersleiders is om te snijden en er is niet veel nodig om de boel te doen ontploffen.”
“Gelukkig zijn er stemmen opgekomen om een “positieve” actie te houden. Mijns inziens zou het onverantwoord zijn om luchtvaartmaatschappijen te treffen en passagiers in de kou te laten staan. De luchtverkeersleiders beseffen, meer dan ooit, welke sleutelpositie zij bekleden in de Belgische economie en willen die op geen enkele manier misbruiken. Dit neemt niet weg dat, indien het kabinet alles op de lange baan wil schuiven of als er beloftes vals zouden blijken, de boel op korte termijn toch kan escaleren.”
“De huidige spanningen hebben ook te maken met de werkomstandigheden die gekoppeld zijn aan de opening van het nieuwe verkeersleidingscentrum CANAC2. Dit centrum zal, als alles goed gaat, op 18 maanden tijd operationeel zijn, waar het voor gelijkaardige projecten in het buitenland 3 tot 5 jaar duurt. Maar de verkeersleiders willen de overheid bewijzen dat ze dit kunnen, dankzij hun professionalisme en inzet.”
“Wij zullen er alles aan doen om een performant model uit te werken. Sowieso is er een onzekerheid over hoe de toekomst er zal uit zien, maar wij willen alle middelen ingezet hebben in de strijd. Wij hopen daarom ook op de solidariteit van iedereen die de luchtvaart een warm hart toedraagt.”
Met dank aan iedereen die het tot stand komen van dit interview mogelijk heeft gemaakt.