Flightlevel De loononderhandelingen van de piloten bij Brussels Airlines zit volledig geblokkeerd. De voorbije dagen werd er quasi dagelijks onderhandeld, maar uiteindelijk kwam er geen akkoord uit de bus. Daarom beginnen de piloten aan hun eerste lange onafgebroken staking van vier dagen, die bovendien samenvalt met de start van de paasvakantie in Vlaanderen en de maatschappij vele miljoenen euro’s zal kosten. De voorbije maanden toonden verschillende groepen werknemers hun ontevredenheid en waren al verschillende acties, maar nog niet iedereen zit op dezelfde lijn.
Na een eerste stakingsaankondiging vorige week die vandaag (23 maart) zou starten en vier dagen zou duren, werd de druk vanuit de vakbonden om met de directie tot een loonakkoord voor de piloten te komen, stevig opgevoerd. Die onderhandelingen zijn al een tijdje bezig, maar de standpunten van beide partijen bleven aanzienlijk uit elkaar liggen. Een stakingsaankondiging van periodes van vier dagen die één tot twee keer per maand zouden terugkeren, zijn ongezien bij de maatschappij.
De ontevredenheid bij een aanzienlijk deel van de piloten is dan ook groot. Tijdens de coronacrisis stonden ze met hun rug tegen de muur gedrukt waarbij ze geen andere keuze hadden dan in te stemmen met loonvermindering zodat het bedrijf met leningen van de Belgische staat zou kunnen gered worden. De loonschalen werden herzien en een deel van de lonen zou vanaf dan worden uitbetaald in een cafetariaplan dat door elke piloot fiscaal kan worden geoptimaliseerd. Maar toen moest de oorlog in Oekraïne nog komen en door de stijgende energieprijzen werd de inflatie naar onverwachte hoogten geblazen. Hoewel het loon van de piloten dankzij het Belgische systeem automatisch wordt geïndexeerd, is dat bij het cafetariaplan niet het geval. Vooral bij de werknemers die langer in dienst zijn, is het cafetariaplan goed voor enkele duizenden euro’s loon per maand, loon dat plots niet meer werd geïndexeerd. Reken daarbij productievere roosters met zwaardere combinaties van vluchten dan voordien en de malaise is compleet.
Hoewel het niet indexeren van het niet fiscaal geoptimaliseerd loon in het cafetariaplan, dat in dat geval cash wordt uitbetaald, bij de rechtbank werd aangevochten en gewonnen, was de bereidwilligheid van de directie er nog steeds niet en ging ze in beroep tegen die beslissing. Die zet zette opnieuw kwaad bloed bij de bonden en zorgde enkele maanden geleden nog voor een spontane stakingsdag.
Bij de recente loononderhandelingen was de directie bereid om de nettovergoedingen wanneer een bemanning in het buitenland verblijft te verhogen met zo’n 20 procent en ook de jaarlijkse limiet van de netto dagpremies die piloten krijgen per gevlogen dag op te trekken van 6.600 euro naar 8.250 euro per jaar. Maar dat was voor de bonden onvoldoende, die vooral de basislonen willen zien stijgen zodat piloten minder afhankelijk zijn van deze variabele nettopremies. Na het nieuws enkele dagen geleden dat de onderhandelingen op een goed spoor waren beland, werd de eerste stakingsperiode tijdelijk on hold gezet. Er werd overeengekomen om de limiet van de nettovergoedingen niet of beperkt te verhogen en met dat vrijgekomen budget de basislonen te verhogen, die nog steeds voor een deel zouden worden uitbetaald in een cafetariaplan, maar dan volledig geïndexeerd.
Op een zucht van een akkoord was er echter nog steeds een oningeloste eis van de directie: de langeafstandspiloten zouden tot twaalf rustdagen per jaar moeten afgeven om zo aan een vroeger afgesproken aantal vluchten per jaar te komen. Aan dat aantal vluchten zit deze groep piloten momenteel niet door zowel operationele redenen alsook de verschillende planningsregels. Door het aantal rustdagen te verminderen zou het vastgelegde doel kunnen worden bereikt. Voor de bonden was dat een stap te ver, want dat zou betekenen dat de loonsverhogingen voor een deel zouden worden gefinancierd dankzij productieverhogingen van een groep piloten. De onderhandelingen sprongen af en een nieuwe staking, dit keer van 27 tot en met 30 maart, werd aangekondigd.
En de kans dat die staking nog kan worden afgewend lijkt vandaag eerder klein. Geen van beide partijen zou bereid zijn toegevingen te willen doen over dit laatste punt. De kosten voor de stakingen lopen nochtans op. Een stakingsdag bij een maatschappij met de grootte van Brussels Airlines heeft al snel een invloed van enkele miljoenen euro’s per dag, zeker in deze periode. De staking valt samen met de start van de paasvakantie in Vlaanderen, dat eigenlijk het zomerseizoen in de luchtvaart aftrapt met hogere opbrengsten per passagiers dan de rest van het jaar.
Voor Europese bestemmingen kunnen passagiers met de andere maatschappijen van de groep zoals Lufthansa, Austrian en SWISS worden omgeboekt zonder al te veel extra kosten, maar voor de Afrika-passagiers is die oefening moeilijker. Op verschillende bestemmingen is er nauwelijks aanbod en betekent een omboeking sowieso een vlucht met een rechtstreekse concurrent zoals Air France, Turkish Airlines of Ethiopian. Naast het financiële verlies moet er dan ook rekening worden gehouden met reputatieschade. Voorts zijn er ook nog de kosten van schadevergoedingen die Brussels Airlines aan passagiers zal moeten betalen. Dat bedrag hangt af van de afstand van de bestemming maar ligt minimum op 250 euro per passagier.
De maatschappij bevindt zich al een tijdje in een sociale storm. De voorbije maanden waren er al acties bij piloten, cabinepersoneel en onderhoudspersoneel. De onvrede bij de verschillende diensten is groot, niet alleen omwille van het loon maar ook omwille van de werkomstandigheden. Met het cabinepersoneel is er nu een akkoord gesloten, maar de rest moet nu nog volgen.